Намеснік начальніка галоўнага ўпраўлення будаўніцтва і жыллёвай палітыкі - начальнік упраўлення жыллёвай палітыкі Міністэрства архітэктуры і будаўніцтва Іна Пінкоўская ў праекце БЕЛТА "Краіна гаворыць" пракаменціравала навацыі заканадаўства, якія датычацца механізма дзяржаўнага заказу на будаўніцтва жылля. Спойлер: маючым патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў стане прасцей, а з-за выключэння дольшчыкаў з працэсу будаўніцтва колькасць даўгабудаў будзе меншая.
Цяпер размова пойдзе аб указе нумар 94, які кіраўнік дзяржавы падпісаў 6 сакавіка 2025 года. У дакуменце ў новай рэдакцыі выкладаецца ўказ ад 8 мая 2013 года нумар 215 і ўводзіцца механізм дзяржаўнага заказу на будаўніцтва жылля. Сутнасць заключаецца ў тым, што ўзвядзенне жылых дамоў ажыццяўляецца дзяржзаказчыкамі (УКБ і іншымі дзяржаўнымі арганізацыямі) без прыцягнення грамадзян на этапе будаўніцтва.
"У гэтым выпадку мы грамадзян выключаем з працэсу будаўніцтва. У асноўным УКБ - заказчыкі - будуюць жылы дом і прыцягваюць ільготныя крэдытныя рэсурсы, а пасля завяршэння будаўніцтва прадаюць жыллё чаргавікам. У працэсе будаўніцтва ідзе размеркаванне жылля - на працягу месяца пасля пачатку будаўніцтва УКБ абавязана перадаць усе даныя ў выканкам, а выканкам паралельна вядзе работу па размеркаванні жылля. Інакш кажучы, не трэба ў працэсе будаўніцтва шукаць дольшчыкаў, з якімі потым бываюць нюансы", - растлумачыла Іна Пінкоўская.
Што датычыцца новаўвядзенняў, якія ёсць у названым указе, то пашыраны катэгорыі грамадзян, якія могуць набываць кватэру, пабудаваную па дзяржзаказе. "Сёння купіць такое жыллё могуць чаргавікі, якія стаяць на ўліку маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў і маюць права на дзяржпадтрымку. Але ў вялікіх населеных пунктах ёсць асобны пералік грамадзян, якія права такога не маюць. Тым больш у нас ёсць маладыя сем'і з адным дзіцем або без дзяцей, якія правам на атрыманне дзяржпадтрымкі не надзелены, - адзначыла намеснік начальніка. - Дзяржава прадаставіла ім права набыць жылое памяшканне за кошт уласных сродкаў, камерцыйных крэдытаў. Ва ўказе прадугледжана: калі чаргавікі, маючыя права на дзяржпадтрымку, адмовіліся ад набыцця такога жылля, то яно будзе прапаноўвацца чаргавікам, не маючым права на дзяржпадтрымку. Тут мы яшчэ прадугледзелі магчымасць набыцця жылля, пабудаванага па дзяржзаказе, дзяржаўнымі арганізацыямі і гаспадарчымі таварыствамі з доляй дзяржавы ў статутным фондзе больш як 25 працэнтаў".
Акрамя таго, указ нумар 94 прадугледжвае магчымасць будаўніцтва ў шматкватэрным жылым доме часткі кватэр па дзяржаўным заказе і часткі кватэр за кошт сродкаў бюджэту для прадастаўлення грамадзянам у якасці арэнднага і сацыяльнага жылля. "Сёння асноўная крыніца фінансавання будаўніцтва арэнднага жылля - гэта бюджэт і арэндная плата. Тут дзяржава прыцягвае пазабюджэтныя крыніцы фінансавання і гаворыць аб тым, каб дзяржарганізацыі далучаліся да гэтага працэсу", - растлумачыла Іна Пінкоўская.
Што датычыцца стымулявання такіх арганізацый у напрамку арэнднага жылля, то яшчэ ў жніўні мінулага года быў прыняты ўказ кіраўніка дзяржавы нумар 344, які даў магчымасць дзяржаўным арганізацыям і гаспадарчым таварыствам атрымліваць субсідыі ў памеры 50 працэнтаў стаўкі рэфінансавання Нацыянальнага банка на выплату часткі працэнтаў па крэдытах, якія яны прыцягваюць на будаўніцтва жылля або набыццё, у прыватнасці па дзяржзаказе. Вяртаючыся да сакавіцкага ўказа нумар 94, важна разумець, што цяпер тыя, хто атрымаў такія субсідыі, змогуць гэтыя жылыя памяшканні набываць. "Норма, якая дае магчымасць дзяржарганізацыям і таварыствам набываць такое жыллё, уступае ў сілу з 1 красавіка бягучага года. Яны могуць будаваць і набываць жыллё як за кошт уласных сродкаў, так і выкарыстоўваць крэдыты банкаў, і на іх ужо атрымліваць субсідыю ад дзяржавы. Гэта адзін са стымулаў для таго, каб зацікавіць гэтыя арганізацыі будаваць арэнднае жыллё", - расказала Іна Пінкоўская.
Гэта выгадна і арганізацыям, і грамадзянам: адны такім чынам замацоўваюць спецыялістаў, а другія атрымліваюць жыллё. Да таго ж ва ўказе нумар 344 аб субсідзіраванні прадастаўлена магчымасць дзяржаўным арганізацыям і гаспадарчым таварыствам у сваіх лакальных актах вызначаць пералік катэгорый, якія маюць права на першачарговае атрыманне гэтага жылля. Пры гэтым 20 працэнтаў такога жылля яны павінны прадаставіць маладым спецыялістам і грамадзянам да 31 года, гэта значыць прастымуляваць моладзь для замацавання на рабочым месцы.
Таксама ва ўказе нумар 344 прадугледжана, што прадаваць жыллё дзяржарганізацыі не маюць права. Гаспадарчыя таварыствы з доляй дзяржавы ў статутным фондзе больш як 25 працэнтаў да пагашэння крэдыту, на які прадастаўляюцца субсідыі, жылое памяшканне таксама прадаць не могуць, але пасля пагашэння крэдыту могуць адчужаць гэта жыллё работніку арганізацыі пры пэўных умовах. "Адчужэнне праводзіцца толькі па ўзгадненні з выканкамамі. Калі арганізацыя гаворыць аб тым, што прадае работніку жыллё, але вызначае ўмову, напрыклад адпрацаваць пэўны перыяд, то выканкам узгадняе", - звярнула ўвагу прадстаўнік Мінбудархітэктуры.
Акрамя таго, ва ўказе нумар 94 прадугледжана павелічэнне на адзін год тэрміну, на працягу якога выканкам рэалізуе жыллё чаргавікам. "Цяпер гэта чатыры месяцы, а будзе пяць месяцаў у сувязі з тым, што для продажу жылля трэба выканаць шэраг арганізацыйных мерапрыемстваў, у тым ліку прыняць рашэнне аб прадастаўленні дзяржпадтрымкі, аб магчымасці выкарыстання шматдзетнымі сем'ямі сродкаў сямейнага капіталу на набыццё і гэтак далей", - адзначыла Іна Пінкоўская.
Асноўныя нормы ўказа ўступяць у сілу з 1 чэрвеня 2025 года, пункт аб магчымасці набыцця дзяржарганізацыямі жылля па субсідзіруемым крэдыце - з 1 красавіка 2025 года.-0-
*Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту
