2 кастрычніка, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Аб гарадах з інтэлектуальнымі сістэмамі, якія істотна паляпшаюць якасць жыцця, у краіне ўпершыню загаварылі ў 2017 годзе. Праз два гады Міністэрства сувязі і інфарматызацыі зацвердзіла тыпавую канцэпцыю іх развіцця. І вось ужо 11 прэтэндэнтаў на катэгорыю смарт-сіці - Орша, Баранавічы, Пінск, Мазыр, Полацк, Наваполацк, Барысаў, Салігорск, Ліда, Маладзечна і Бабруйск. Кожны з іх да разумных тэхналогій падыходзіць выбіральна, спыняючы выбар на найбольш актуальных для сваіх жыхароў і рэгіёна. Аб гэтым часопісу "Экономика Беларуси" расказаў генеральны дырэктар Аб'яднанага інстытута інфарматыкі НАН Беларусі Сяргей Круглікаў.
"Разумны горад - гэта лагічны працяг сістэмы "разумны дом". Ён арганізаваны па такім жа прынцыпе, толькі рамкі камфорту пашыраюцца, - каменціруе Сяргей Круглікаў. - Разумныя ўстройствы збіраюць інфармацыю аб жыцці і рабоце населенага пункта, даследуюць яе і адразу ж прапануюць варыянты аптымальнага кіравання. Для збору, перадачы, апрацоўкі і захоўвання даных выкарыстоўваецца інфраструктура мабільнай і правадной сувязі, вылічальныя магутнасці, сховішчы даных, каналы сувязі 4-га і 5-га пакаленняў".
У недалёкай будучыні мы ўбачым сістэмы аўтаматычнага ўліку і рэгулявання спажывання рэсурсаў, дыстанцыйнага кантролю за тэхнічным станам аб'ектаў інфраструктуры, электронныя сэрвісы па абслугоўванні насельніцтва. Новы этап развіцця гарантуюць разумныя сеткі ў паліўна-энергетычным комплексе, адбудзецца пераход да сістэм кіравання ўсімі стадыямі вытворчасці і размеркавання энергіі, лічбавых падстанцый.
Першапраходцам укаранення разумных тэхналогій быў Крычаў. Дзякуючы ўкараненню лічбавых сэрвісаў гэты невялікі прыгранічны гарадок літаральна расцвіў. Пілотнай зонай Крычаў выбраны невыпадкова. Па-першае, гэта невялікі аддалены гарадок у Магілёўскай вобласці прыблізна з 23 тыс. жыхароў, ды яшчэ ў Крычаўскім раёне каля 5 тыс., мае знакавае геаграфічнае становішча на граніцы з Расіяй, валодае турыстычнай прывабнасцю. Галоўная выдатная мясціна - палац фаварыта імператрыцы Кацярыны ІІ князя Пацёмкіна, унесены ў Спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Беларусі. Першай ластаўкай маштабнага праекта "Разумны горад" якраз і стаў перавод у лічбавы фармат АІПІ гістарычных выдатных мясцін Крычава. Інфармацыю размясцілі на сайце электроннага гіда. Па-другое, дзякуючы завершанай праграме Саюзнай дзяржавы "Маніторынг-СД" у беларускіх вучоных былі самыя сучасныя лічбавыя карты мясцовасці рэгіёна, уключаючы дэталёвае размяшчэнне інфраструктуры.
"Аснову любога разумнага горада якраз і складаюць лічбавыя карты і тэлекамунікацыі, - тлумачыць Сяргей Круглікаў. - РУП "Белтэлекам" займае першае месца ў Еўропе па пракладцы оптавалаконных ліній сувязі. Ужо ўся рэспубліка імі ахутана, што дае магчымасць прадпрыемству рэалізоўваць праекты, звязаныя з развіццём лічбавых сістэм і падсістэм разумных гарадоў".
Другім патэнцыяльным перспектыўным цэнтрам для ўкаранення інтэлектуальных тэхналогій стала Орша. Стваралі гэты разумны горад таксама не з нуля. У сістэме ЖКГ паказанні з лічыльнікаў ужо знімаліся аўтаматычна, дзейнічалі праекты "Электронная школа" і "Электронны рэцэпт". Першы этап укаранення рэгіянальнай дзяржаўнай лічбавай платформы "Разумны горад" пачаты ў Аршанскім раёне ў 2022 годзе. Інфармацыйныя інавацыі плануюцца ў адукацыі, ахове здароўя, транспарце, турызме, сродках масавай інфармацыі і дзяржаўным кіраванні. Тут пабудуюць тэставую зону бесправадной сувязі 5G. За кошт мабільнай сеткі пятага пакалення з'явіцца базавая інфраструктура для развіцця тэхналогій інтэрнэту рэчаў. Таксама ў планах - укараненне сістэмы маніторынгу грамадскага транспарту і шмат іншага.
Многія пілотныя праекты інтэлектуальных сістэм таксама знайшлі прымяненне ў іншых разумных гарадах з колькасцю больш як 80 тыс. насельніцтва, якія дзяржаўнай праграмай вызначаны як патэнцыяльныя цэнтры эканамічнага росту. Гэта Орша, Баранавічы, Пінск, Мазыр, Полацк, Наваполацк, Барысаў, Салігорск, Ліда, Маладзечна і Бабруйск.
У бліжэйшы час у планах спецыялістаў стварыць па кожнай галіне лічбавыя базы даных, якія ў далейшым трэба злучыць паміж сабой. Уся інфармацыя будзе збірацца ў мясцовых органах улады, каб правільна планаваць і арганізоўваць работу, а таксама кантраляваць працэс укаранення ІТ. Пры гэтым асаблівая ўвага будзе ўдзелена таму, каб кожны жыхар атрымаў доступ да разумных сэрвісаў.-0-
